Thursday, May 16, 2019

करमौली ग्राम-गाथा (2)


               
                   विषय अनुक्रमणिका :-
1.     भूमिका                                    पृ० सं० 1-5
2.     ग्राम-बासक वर्णन-
3.     चौपाड़ि एवं ब्रह्मबाबा
4.     डिहबारबाबा
5.     ब्रह्मचर्याश्रम
6.     माध्यमिक विद्यालय
7.     फिल्ड
8.     नवाह
9.     दुर्गा-पूजा 
10.                         ख़बासक पोखरि
11.                        बाबा पोखरि
12.                         ग्राम्य-हाट
13.                         विशिष्ट व्यक्तित्व
14.                         उपसंहार   










2. ग्राम-बासक वर्णन :-

i. ब्राह्मण:-
एक स्थूल आकलन सँ अनुमानतः लगभग 200 बर्ख़ पूर्व ऐ गाम मे पहिल व्यक्ति बसल छलाह जे डीही भेलाह I तकर बाद ब्याह-सम्बन्ध सँ भगिनमान सब बसलाह I किछु व्यक्ति स्वतंत्र रूपें सेहो आबिक’ बसलाह जिनकर वंशज सब एखन देखना अबैत छथि जे किनको भगिनमान नहिं छथि I  
प्राचीन काल मे ऐ स्थान पर घनघोर बोन रहल होयत I ऐ बोन मे बाघ-सिंह सहित आरो जीव-जन्तु सब रहल होयत I ई तथ्य ऐ बात सँ सिद्ध होइछ जे ग्राम-डिहबार नरभक्षी बाघ के मारने छलाह आ बाघो हुनका मारि देने छलनि I हाल-हाल तक गामक चारूकात घनघोर बोन छल I बीच गामो मे कैकटा सघन बोन-झाँखुर हमरो सबहक ज्ञान मे छल, किछु अवशेष एखनो देख’ मे अबैछ I      
संभवतः नरभक्षी के मरि गेलाक उपरांत सबसँ पहिले ओइनबार-ओइनी वंशक लोक ऐठाम आबिक’ बसलाह I ई लोकनि डीही कहाबैत छथि I हुनकर बास वर्त्तमान मे गामक सबसँ उत्तर मे छन्हि I डीहीक एखनुक लोक सबके देखला सँ मात्र तीन पट्टीदारक वंशज दृष्टिगोचर होइत छथि I शायद तारापति ठाकुर वा हुनक एक-दू पीढ़ी ऊपर के व्यक्ति जिनका एके सन्तान छल हेतनि ऐ ठाम आयल छल हेताह I ओना एखनुक पटीदार सब तारापतिए ठाकुर सँ फूटल बुझाइछ I तरापति ठाकुर के पुत्र माना ठाकुर आ हुनकर पुत्र हंसपति ठाकुर छलाह ।
हंसपति ठाकुर के चारि पुत्र छलनि- सबसँ ज्येष्ठ बाबूजी ठाकुर जिनका पाँच पुत्र छलनि, द्वितीय पुत्र सिंहेश्वर ठाकुर जे कुमारे अवस्था मे काल-कवलित भ’ गेलाह, तृतीय पुत्र किशोरी ठाकुर जिनका तीन पुत्र छलनि आ सबसँ छोट लक्ष्मीदत्त ठाकुर जिनका दू पुत्र छलनि I
डीही ओइनबार-ओइनीक भगिनमान दिघवे सब छथि I हुनकर जनसंख्या बहुत बेसी कहक चाही, बीच गाम मे आ पुबारी भाग मे सेहो बहुत लोक छथि I दिघवेक भगिनमान एकहरे सब छथि I ई सब गाम मे सबसँ बेसी छथि I उत्तर-पूब कोन मे आ गामक दक्षिण मे ई सब छथि I एकहरेक भगिनमान सदरपुरिए सब छथि I हिनको सबहक संख्या बड्ड बेसी कहाक चाही I गामक दक्षिण-पश्चिम भाग मे आ ओइसँ पश्चिम दक्षिण भाग मे ई सब बसल छथि I
एकर अतिरिक्त स्वतंत्र रूपें बसल लोक सब मे आशेश्वर झाक परिवार, भगीरथ जीक परिवार, सत्यनारायण ठाकुर(सरकार)क परिवार, दशरथ जीक परिवार एवं किछु आर लोक सब छथि I ब्राह्मणक क़रीब 500 घर हएत I

सम्पूर्ण गामक ब्राह्मणक एकटा सूची प्राप्त भेल अछि जकरा अंकित क' रहल छी- (मात्र नाम लिखल छैक, श्री/श्रीमती अंकित नहिं छैक ताहिलेल क्षमा प्रार्थी) :-
करमौली :-
A. डीही (ओइनवार ओइनी) :- तारापति ठाकुर- माना ठाकुर - हंसपति ठाकुर-1. बाबूजी ठाकुर, सिंहेश्वर ठाकुर, किशोरी ठाकुर, लक्ष्मी ठाकुर ।
बाबूजी ठाकुर-1. यदुनन्दन ठाकुर, शत्रुघ्न ठाकुर, मनपूरण ठाकुर, मनरक्खन ठाकुर, जिरेक्खन ठाकुर ।
यदुनन्दन ठाकुर :- अलिकनाथ ठाकुर ।
शत्रुघ्न ठाकुर :- धनंजय ठाकुर ।
मनपूरण ठाकुर :- 1. श्रीकृष्ण ठाकुर 2. भोला ठाकुर ।
3. मनरक्खन ठाकुर :- ठक्कन ठाकुर, उप्पी ठाकुर ।
जिरेक्खन ठाकुर :- राम चन्द्र ठाकुर, बौधू ठाकुर ।
2. किशोरी ठाकुर :- करयुग ठाकुर, शशिधर ठाकुर, सृष्टधर ठाकुर ।
3. गंगाधर ठाकुर :- सरयुग ठाकुर, गंगाधर ठाकुर ।
B. दिघबे नगर :- चतुर ठाकुर-गुंजे ठाकुर, मूसे ठाकुर, माधव ठाकुर ।

गुंजे ठाकुर-फौदार ठाकुर, हरिदेव ठाकुर, सुकदेव ठाकुर । मूसे ठाकुर- मोहित, जयरुद्र । माधव ठाकुर- नागेश्वर ठाकुर ।  फतूरी ठाकुर- रघुनंदन ठाकुर -हरिश्चंद्र-परमानंद, घूरन, बैदिक । शिवचंद्र-× । महाचंद्र -प्रेम, वीरचन्द्र, सुभाष । देवचन्द्र-खडानन, मदन, अशोक ।
B1. दिघबे- राजवंशी ठाकुर - 
लक्ष्मीनारायण, भारतेंदु, सुशील, ईशनारायण ।
भारतेंदु-भवनाथ, प्रेमनाथ, रमन, विश्वनाथ ।
सुशील- पुण्यनाथ ।
ईशनारायण - मुन्ना, चुन्ना ।
B3. भगता(जनार्दन), अनंत 
भगता-लक्ष्मी,
लक्ष्मी-राजदेव, ब्रह्मदेव ।
अनंत- चंद्रकांत, शुभकान्त ।
B4. मौजेलाल- शोभा, राम, ऐस्तानंद, रुद्रानंद ।
शोभा- बेलभद्र, हनुमान, बौकू(तुलाकान्त),....
राम- नरेश, गणेश ।
ऐस्तानंद-पवन, अरुण ।
रुद्रानंद-बिकन ।
B5. वेदानन्द- 
B6. शूलपाणि, चक्रपाणि ।
शूलपाणि- इंदल, भूप, रूप, शुभ ।
चक्रपाणि--दुर्गानंद, हरि ।
दुर्गानंद-नित्यानंद, मेधानंद ।
हरि ठाकुर-भवन ।
B7. श्रीकांत, महाकांत, गौरीकान्त ।
श्रीकांत- शिवानन्द, ब्रह्मानंद, योगानन्द ।
शिवानंद-आनंद
ब्रह्मानंद- लाल, विवेक, प्रमोद,...
योगानन्द-×
महाकान्त-जीबछ-अरुण,
गौरीकान्त- सदानंद, विद्यानंद, गोकुलानंद, कृष्णानंद ।
सदानंद-धीरा, शंकर ।
विद्यानंद-× 
गोकुलानंद-× ।

कृष्णानंद- ।

C. एकहरे ओरा:-
C1.कपिलेश्वर झा - गणेश झा, महंथ झा, विद्यानंद झा, नारायणदत्त झा, बहादुर झा ।
गणेश-राघोजी ।
महंत- लक्ष्मण, जयचंद्र ।
विद्यानंद-जीवानंद, शुभचन्द्र ।
नारायणदत्त -धैरज, छोटकन
बहादुर-गौरीशंकर ।
C2. !.परसुराम झा- गोपी-×, भालेश्वर ।
भालेश्वर-इंदल ।
!!. सहदेव झा- शुभकान्त, फिरन, नबिकान्त
!!!. बलदेव - बाबूसाहब, शिव
!v. जगदेव- कृष्णकांत, हृदयकान्त ।
C3- फेकू झा- शिवानंद झा-श्रीधर ।
महावीर झा-दयानन्द, गोपाल जी झा ।
जयवीर झा-
D1. !.जयकृष्ण झा- रामेश्वर, जागेश्वर ।
रामेश्वर- सत्यनारायण ।
जागेश्वर- उमा, पीताम्बर, पूरण ।

बद्री झा- ढोंढाइ झा-राजेन्द्र,...

E :-
E1. बुच्चन झा :- 1.राजधर-बैद्यनाथ, जगन्नाथ, भैरव ।
2. आशेश्वर :- पवन, निरसन, हृदय ।
E2. बबुअन झा -1.कुमरलाल- नारायण-× ।
2. लोचन झा-5 लड़की ।

F- परिवार हाटी -
यदु झा -
1. रामेश्वर-!बतहू-1 बेटी, !!नबोनाथ-रत्नेश्वर, भवनाथ, !!! कंटीर-महाराज,  !v. महीन्द्र-बिल्लू ।
2. महंथ-!.बैद्यनाथ-हरिनाथ, अमरनाथ, अशोक ।
!!. जगन्नाथ-जवाहर, जयप्रकाश ।
!!!. काशीनाथ- बेचन,प्रदीप ।
!v. केदार- बटेश,
v. पशुपति- अजय, विजय ।
v!. बद्रीनाथ- रतीश
 3. कुशेश्वर-
!. कारी- नरेश, मिथिलेश, विघ्नेश, उगंत ।
!!. महेश- धर्मेश, धनेश ।
4. शोभन -!. गिरिधर- अरुण,
!!. धरणीधर :- विनय, बच्चू, मनोज ।
5. भुट्टे (सूरति) झा :- विश्वम्भर :- !.-ध्रुव-राजाराम, रामबाबू, मुन्ना, भुन्नर । प्रह्लाद :- प्रजाराम, बुब्बू ।

6!. a.मकसूदन-
!. मुक्तिनाथ-ऋद्धिनाथ ।
!!. भगीरथ :- विश्वेश्वर, जीवेश्वर, मानेश्वर ।
b. सहदेव -गोपाल ।
6 !! अनंत झा-×, 

दौहित्र- मोहित झा- बहुरन, कुलदेव, धीरन ।

B!! जयरुद्र-पुरुषोत्तम, दिलीप, अनिल,-...एक और ।

7. गनौर ठाकुर :-
!. श्रीनारायण-एक बेटी अनमोला ।
!!. सत्यनारायण- सुबोध, बालबोध, रामबोध ।
!!!. देबन :- जयबोध, रमन, .पवन..सुखेश्वर..कुल5

8A हरिनन्नन झा :-
a. कुशेश्वर- !.मधुकांत-अमीर
!!. सूर्यकान्त- अमर, शंकर
!!!. (बुड़हा)देवकांत- कुमर, जगन्नाथ ।
!v. चंद्रकांत-दू पुत्र ।
v. लक्ष्मीकांत-
b. महंथ- बैद्यनाथ, उग्रनाथ ।
8B  बौकू-बटोही-काशी, दोसर एक ।
8C --श्रीनन्नन--छेदी-बोए, देबानजी, तेसर एक ।

9. राधाकांत-शोभाकांत-5 पुत्र ।

10. !.श्रीलाल झा-4 बेटी,
!!. अचितलाल- 4 बेटी,
!!!. अजबलाल-मंगनू-सनातन
!v. बुद्धन-
a.रामझा-
a1 सुरजू- मोहन,अरुण, अशोक,मनोज ।
a2बामशंकर-2, 
a3. नारायणजी-आलोक ।
b.परमानंद-कृष्णा
c. खेलानंद-एक बेटी ।

d. कृपाकान्त :- दू बेटा ।

11. सौदरपुरिए ;-
a. श्रीकृष्ण मिश्र - !.जटाशंकर-तीन लड़की,
!!. रमेश, उमेश
b. मुक्तिनाथ-अमरनाथ, भोलू
c. दुखमोचन- महींद्र, राजेंद्र, नागेंद्र
d. देव कृष्ण- हर्ष, कुमर, मोद, तेजू, कुमोद ।
e. विश्वनाथ- मदन, शची(बेटी)
f. शशिनाथ- अमीन्द्र
11a !जनार्दन-
बलदेव-चक्रधर,बच्चा,नंदलाल (तीन लड़का).
!!. दामोदर- उपाध्याय- महेश,..धनेश (तीन भाई).
11b चिरंजीव-
!.धनुषधर-अरुण,..
!!कला- अनिल,..
!!!. भोगी- विजय, अजय, संजय ।
11c. 
!.परमेश्वर.-काली- इन्द्रकांत, मणि
!!. युगन - रुद्रधर-
ऋषि-1 लड़का।
!!!. सूरे- सुशील,
सुबोध(दू भाइ)
12. कल्लर -
!. घूरन- श्रीदेव, चन्द्रदेव, इन्द्रदेव ।
!!. पुलकित- शंकर, (तीन)
!!!. दुखहरण- दू लड़का
 (...लाल).
13. !उचितनारायण- हरिश्चन्द्र- पवन, धैर्यू
!!. अबध-विष्णु
14. !बबेलाल- नागेश्वर- ठक्कन, निर्मल, विशे
!!.-गुलाब बैद-कामेश्वर-×
15. दशरथजी-
! शुभद्र- दू लड़का,
!!. किशुन-
!!!.- उत्तिम-5 लड़का
!v दिवस
v. जीवकांत-1 लड़का ।
16. बच्चू-
!. अलीक-खरकन-भोगीन्द्र, शोभिन्द्र, ..एक और ।
!!.गणेश- रामलोचन,श्यामनारायण, चंद्रनारायण ।
17. a.मकसूदन-
!. मुक्तिनाथ- ऋद्धिनाथ
!!. भगीरथ-विशेश्वर, जिबू, मानेश्वर ।
b. सहदेव- सुरजू,... गोपाल (तीन भाइ) .

गोपाल- चारि बेटी ।

18. एकहरे -
पुष्पलाल झा-
!.योगी झा-१. गीता झा-चतुर्भुज-सुनील
२. शिवशंकर झा- गणपति, श्रीपति, भूपति, विद्यापति ।
!!. राजकुमार झा-१ हरिश्चंद्र- कामदेव, उग्रदेव, अनिल, अवनी, अंजनी
२. ताराकान्त- उदय, शुभचन्द्र, रतीश
३. देवकांत -अमर, विन्दू,...3
४. मधुकांत-कृष्णकांत
५. मुनीश्वर- ......राजकमल ।
!!!. बतहू झा- १.बुद्धिनाथ-सुधीर,....
२. कंटीर- 4 लड़का
३. बौअन- अरुण, वरुण
!v. मुक्खी झा -१.फेकन-रामू,
२.शोभा- झोटैल, ....3 भाइ
३. महादेव -गंगाधर
v. शशिनाथ झा - १.भगवत-
गोपी,गंगेश्वर, सुरजू, दिगम्बर, विश्वम्भर, पीतम्बर, नीलाम्बर ।
२. गणेश- मुंशीजी ।
v!. राजी झा (बेमात्रे)- १.फुस्सी- दिनेश, महेश
२.बटोही -विघ्नेश,....3 भाइ
18A 
!.कालिकांत-१मोहन-रघुनाथ, भोला
२ बुनीलाल-2 लड़का
!!. उमा-1. भुटकुन-
परमेश्वर, भगलू
2. चक्रधर-1 बेटी

३......टुनटुन-बंशीधर, सीताराम, दाताराम, कृपा, दया ।

18B. नेबाजी झा :- 
!. बतहू -×
!!. लूटन- नारायण ।
18C. बुच्चन झा:-!. तोफालाल- विजयकान्त, चंद्रकांत, इंद्रकांत, हृदयकान्त  ।
!!. अभयकांत- 
परमानंद, रघुवीर,....3भाई ।
18C. a.झिंगुर झा-
1.लूटन झा-!. लंबोदर, बिनायक
2. मकेश्वर-राजेश्वर
18D. b. राधाकांत झा-
!. दुखहरण- 2 बेटा
!!. महावीर-1 बेटी जयन्ती
!!!. चिरंजीव-सतीश
!v.- a.झोंटन- आदित्य-2 बेटा 
b. मृत्युंजय
18E. 
कैल-
!. चंद्र शेषर
!!. इंद्रा शेखर,
!!!. कृष्णदेव,
!v. श्यामा नंद
19. परिबोध झा:-
!. कृतनाथ,
!!. बौए लाल

!!!. जह्नु

20. कपिलेश्वर झा-
!. मधुकर-जगन्नाथ, धर्मनाथ
हर्षनाथ
!!. लक्ष्मी-धर्मा, गोपाल,.....3 भाई ।
!!!. जयभद्र-कविजी ।
!v. रामदेव- ...बेचन,..भुल्ला..4 भाई ।
21. नरवारे-
A. !.कुशे झा-
a. उपेंद्र झा- शिवशंकर, हरिशंकर, जयशंकर, सुधीर ।
b. तिरपित- ....विजय, ...5 भाई ।
!!. तेजनारायण-बलूट-3 बेटा
B. !.विदेश्वर- राम चन्द्र
!!.जलेश्वर-मदन, . ...3 भाइ ।
!!! धनेश्वर-2 बेटा
C. !.राजधर-
!!. जटाधर- 3 बेटा,

22. रघुनंदन-!. नचारी- दुःख हरण,
!!. अनिरुद्ध- 2 बेटा ।
23. राधाकांत मिश्र- शोभा मिश्र- 4 बेटा ।
24. अयोध्या झा -
!. श्याम सुंन्दर- सूर्य कान्त- 6 भाइ- महानंद, दिनेश, निरंजन, रंजीत, महेष, पंकज
!!. जय लाल -×
!!!. बृज लाल-
!. अबधू -उमेश, राजेश, बजरंगी ।
!!. भूप- रमेश, गुणेश
!!!. सरवन-1 भाइ ।

25. एकहरे (भोकराहा)-
A. !.चिंतामणि- १. तुरंत झा- मोहन, दिवाकर-नारायण, ऋषि-अरुण, फूलो, कृष्ण चंद्र, शंभू-4, विष्णुदेव-3
२. नेवा लाल-शंकर-गणेश, गुणेश, विनोद
!!. हिर्दमणि-१. खुशीलाल-अभिराम, जयराम, हरेराम, लक्ष्मण ।
२. दिगम्बर- बलराम, श्री राम, विद्याराम
B.  दीर्घमणि-
!. नृत्य लाल-मंगल -2 बेटा, 1 बेटी सुनयना ।
!!.पलट - भीम, जयरुद्र, उदयकांत ।
!!!. योगेंद्र-
a.महारुद्र -वशिष्ठ, ललित,.. b. चुनचुन-सरोज, निरिज c.परमानंद -1 बेटा ।

26. अनन्त झा -

दौहित्र- मोहित- बहुरन, कुलदीप, धीरण ।


ii. अमात :-
गामक पश्चिम भाग मे सड़क के पूब आ पश्चिम अमात सब बसल छथि I हिनकर पूर्वज लक्ष्मण ख़बास दड़िभंगा राज मे टहलू छलाह I महाराज रामेश्वर सिंह हिनका बड्ड मानैत छलथिन्ह I ईहो पूर्ण समर्पित भाव सँ हुनकर सेवा मे लागल रहैत छलाह I महाराजक कोनो शत्रु के ई मारि देलनि जाहिसँ महाराज बहुत प्रसन्न भेलथिंह I राजक कृपा सँ हिनका खूब संपत्ति प्राप्त भेल छलनि I दक्षिण भागक च’र करमौली सँ डोकहर तक 1100 एकड़ हिनके छलनि I सात-आठ बिगहा मे तँ हिनकर बासे हेतनि I एकर अतिरिक्त गामक उत्तर मे गोरहा, गाछी सब बहुत छन्हि I गामक पहिल विशाल पोखरि “खबासक पोखरि” हिनके कीर्ति छन्हि I अही पोखरिक उतरबरिया भीर पर ब्रह्मस्थान अछि जतय एकसठि बर्ख़ सँ नओ दिनक नवाह संकीर्तन होइछ I अन्य तीनू भीर पर लोकसब बसल छथि I ब्राह्मणक बाद जनसंख्या मे अमाते सब छथि I ई सब क़रीब 50 घर हेताह I

अमात(खबास)
A.
1. प्यारे खबास -! लक्ष्मण - a.राजकुमार-बिन्दे
b.सुरुज-डोंरबा
c. महावीर-छोटुआ
!!. नंदकिशोर -!. जयदेव-अयोध्या, बदरी,
!!. सुक्कन -
!!!. रघुवीर-
!v. जयवीर-बेटी आशा
2. लाल खबास-

B. 1.कुन्ज-
a.बरमीदत्त-जुगे-रमाकांत, भोला, कमलाकांत
!! नागे- शोभाकांत, राधे, बिजली,
!!!
बीसे- मदन,...दू बेटा ।
b. ननकी-जागे- हरिकांत...
कामे-...., पुलकित- बोकाई, सत्यनारायण, हरिनारायण, देवनारायण, बोधनारायन
2. सुन्दर -मनिदत-
!. महेष्वर,
!!. उमे
बेमात्रे--
!!!. भुवनेश्वर
!v. राजे

C. नन्नू राय-
!. खट्टर-देव सुन्दर-4 लड़का
!!.तोफी-मंगल-3 बेटा
!!!. विजय-×
!v. बच्चे लाल -5 बेटा-लक्ष्मी,.. ,देवा..
D. सुगालाल- !. राम शरण- हरि नारायण,.
!!. अबध- शंकर..3
E. !. जलेसर-2 बेटी-अमरीका...
!!. नंदलाल- जुगेसर-3 बेटा
!!!.कारी राय- 5-कुशेश्वर, बिदे, चंदू, नंदू, मन्दू
F. हरिनंदन-रामेश्वर-वैद्यनाथ,अभिनाथ, गंगाराम
G. जलप खबास-मकुंदत-!.सीताराम-2बेटा,
!!. शीतल-2 बेटा

H. सुवंश-सिंघेश्वर-1बेटा
I. सरजुग-!. बेलू-विद्यानंद
!!. हरि राय -
!!!. काशी-×
J. कृष्णदेव राय -बेचन-अजय
K. सुकदेव-!. विदेशी-वैद्यनाथ, जगन्नाथ
!!. चम्मक-गोपी, शोभा, नंदकिशोर...4 भाई
L. ठक्कन-
!. माधव-महेन्दर, सौखी
!!. खट्टर- 2 बेटा
!!!. महंथी- बौएलाल, हीरालाल....३ भाइ
M. सुबुध- भागिन नथुनी ।
अमात -
N. सत्यदेव -
!. रामजी -बेटी कुसमा-तीन बेटा-श्याम, शिव...
!!. रामदेव - निरंजन, तेजी.३

iii. कुम्हार :-
डीही सबहक सटले पश्चिम कुम्हार सब छथि I पूर्व मे हिनकर सबहक मुख्य कार्य बरतन बनेनाइ छलनि I आबा मे सुराही, घैल, तौला, ढाकन, सरबा, मटकूर, मटकूरी, चुक्की, खौर, छठिक हाथी, खापैर, दिबारी...इत्यादि पकाक’ वियाह, उपनयन, एकादशी यज्ञ, दिया-बाती, छैठ आदि सुअवसर पर दैत छलाह आ संगहिं हाट-बजार मे सेहो बेचैत छलाह I आब ओहो सब नोकरी-चाकरी मे लागि गेलाह अछि आ बरतन-बासन मे  नगण्य लोक लागल छथि I पूर्व मे ततेक प्रेम-भाव छल जे ब्राह्मण घरक उपनयनक बरुआ सबके उपनयन सँ पूर्व कुम्हार सबहक घर मे निमंत्रण पड़ैत छल I एखनहुँ निमंत्रण पड़ैत अछि मुदा दोसर रूप मे, मात्र पूरी-तरकारीक भोज देल जाइछ I कुम्हार सबहक क़रीब 25 घर होयत I


कुम्हार :-
A!
रामभज्जू- a.सेवग-×
b. थारू-×
c. लखन- !महावीर-परिबोध..४
!!. खखरू-सनफुल-नसीब.३ 
!!छटठू-१, 
!!!लाले-३
A!! भीम-
!. मुन्नी- बौकू-कुञ्जी, भुटाइ, फगुनी, राजलाल
!!. फोचे -
a. फूलचंद- मोहन, सोहन, रोहन
b. बालचंद्र - मैनेजर,.२

A३. टुनाइ - 
!. पलट-दल्लू-उतमा, भोगी, जोगी
!!. रघुनंदन-बेटी देवकी-सुकन
!!!. मुक्ती- a.बद्री-दुर्गा, आसमानी, 
b.नारायण-२बेटा

B लाली-
!. गोविन्द - असर्फी-×
!! सूबे-२ बेटी-डोमनी,गुजरी
!!!. राम- गोनू-
a. सोमन, लक्ष्मण

!v. प्रसाद-झामलाल-२बेटी
iv. हलुआइ :-    
गामक पश्चिम भाग मे सड़क सँ पश्चिम भाग मे हलुआइ सबहक घर छन्हि I पहिले हिनकर महिला सब कंसार लगबैत छलीह, मर्द सब खेती-बारी करैत छलाह I आब कंसार प्रायः समाप्त भ’ चुकल अछि I हलुआइ सब नोकरी-चाकरी आदि मे लागि गेल छथि, खेती आ कंसार छुटि गेल छन्हि । ई सब लगभग पंद्रह घर हेताह ।
विस्तृत विवरण :-

A. !.जनक साहु -गंगा-३ बेटा
!!. कैलू :- लक्ष्मण, ...२ बेटा
!!!. नथुनी - ...भोगी...३ बेटा
B. पच्चू साहु -
!. लक्ष्मी -प्रदीप
!!. पूरण-
!!!. सरयुग
!v. राम विलास-
C. !. फूदन-२बेटा
!!. राजे-१ बेटा
D. मंगल साहु- फिरन-



v. हज़ाम :-
 पहिले गामक सबसँ पश्चिम भाग मे तीन घर हजामक छल I आब वैह सब बढ़िक’ पाँच-छ’ घर भ’ गेल अछि I बतहू, भागवत, कारी ठाकुर सब नामी रहथि, बतहू आ भागवत तँ स्वर्गवासी भ’ गेलाह, कारी ठाकुर एखनो छथि I बतहू ठाकुर के कम सुझैत छलैक मुदा तैयो लोक डेराइतो-डेराइतो केस-दाढ़ी बनबा लैत छल I  

विस्तृत विवरण :-

A.!.सुबुध- लक्ष्मी-छितन-४ बेटा,
!!. बतहू-३ बेटी
B. केसवर-
!. सरजुग-
!!. कारी:-....रामानंद...३
C. गुदरी -
!. भागवत- प्रभु..२
!!.-असर्फी-२ बेटा

vi. तेली :-
पूर्व मे दू घर तेलीक छलन्हि, आब एक-दू घर आर बढ़ि गेल छन्हि I पहिले ई सब कोल्हु चलबैत छलाह I बड़दक आँखि मे पट्टी बान्हल रहैक छलैक I बीच मे उक्खड़ि रहैत छलैक, ओइ मे खेतक उपजल सरिसो द’ देल जाइत छलैक I उक्खड़िक बीच मे समाठ रहैत छलैक I समाठ के बाँस द्वारा बड़दक गर्दनि मे बान्हि देल जाइत छलैक I बड़द के घुमला सँ सरिसो पेड़ाइत छलैक, खैर एक दिस आ तेल दोसर दिस खसैत छलैक I ग्रामीण इंजीनिअरीक नीक उदाहरण कहक चाही I एकरा जोगाड़ टेक्नोलोजी कहि सकैत छी I वाल्यावस्था मे हम सब कोल्हु देख’ जाइत छलहुँ आ बड़ी-बड़ी काल धरि देखैत रहैत छलहुँ I बड़दक के घुर्मी नै लागै तैं आँखि पर पट्टी बान्हि दैत जाइत छलैक I तेली सबहक घर हजाम सबहक सटले दक्षिण छलन्हि I


तेली :-
A.खट्टर साहु-
!. परमेश्वर- योगिंदर
!!. कामेश्वर-राजेंदर
!!!. नेती-भोगेन्दर
B. खट्टर -
!.भजन
!!....
!!!... तीन बेटे ।
C. भोचन-×


vii. चमार :-
गामक पश्चिमे भाग मे हजाम सबसँ किछुए उत्तर दस घर चमारक छल I आब पंद्रह–बीस घर भ’ गेल छथि I हिनकर सबहक मुख्य व्यवसाय खेतिए कहक चाही I ओना कोनो माल-जाल, कूकुर आदि मरि गेला पर यैह सब ओकरा हटाबैत छथि, ई सब स्वच्छताक सूत्रधार छथि I हिनकर सबहक काज बहुत प्रशंसनीय छन्हि I जँ ई सब नहिं रहितथि तँ गाम घिनायल रहितय आ रहब बहुत दुरूह होइत I

viii. लोहार :-
मात्र एक घर लोहारक छल, सेबैत लोहार I हुनकर एक मात्र पुत्र तिलक ठाकुर हमर बचपन के संगी छथि I एखनो एके घर कहक चाही I हँ, आब तिलक ठाकुर के दू-तीन पुत्र छन्हि मुदा सब बाहरे छन्हि, तैं एके घर अछि I हिनकर घर अमात सबहक बीचे मे आर.डब्ल्यू.डी. सड़क सँ पश्चिम मे छन्हि I

ठक्कन ठाकुर-सेवत ठाकुर-तिलक ठाकुर-
!......    ..... रामू ३ बेटे ।

ix. यादव :-   
पहिले यादव सब गुल्टेनी झा पोखरिक पुबरिया महार पर बसल छलाह I लगभग बीस घर छलाह I आब ई सब धधहरा गाछी मे सड़क सँ पश्चिम बसि गेलाह अछि I विजय यादव के नाम पर टोलक नाम विजयपुर राखैत गेलाह I हुनका सबहक लेल नीके भेलनि I पुरना बास बड्ड कंजस्टेड छलनि, नबका मेन रोड पर खूब ऐल-फ़ैल बास! पुरना बासक जमीन घरारी के महग भाव मे बिकेलनि I नबका बास हुनका सबके खेतीक जमीन आ गाछी छलनि I अगल-बगल के जमीन जे हुनका लेल महग घरारी छन्हि सस्ता मे धनहर खेतक भाव भेटलनि आ एखनो भेटि रहल छन्हि I गाछीक आमक लाभ सेहो भेलनि I नोकरी-चाकरी, दूध-व्यवसाय, खेती आदि मे समर्पित ई सब खूब सुखी संपन्न भ’ गेल छथि I ओइ टोल पर हमर संगी टेकन (सीताराम यादव) छथि I एकदिन गेल रही त' भेट भेल रहथि आ खूब गप्प-सप्प भेल, बाल्यकालक संस्मरण ताजा भ' गेल I

यादव :-
A. अनूप यादव-
!. सुबुध यादव-
a. रामफल-× एक बेटी
b. भोला-× एक बेटी
!!. विजय-
a. रामेश्वर-भोगी,..२ बेटा
b. जागेश्वर-×
c. जुगेश्वर-२ बेटा
d. कामेश्वर-२ बेटा
e. बौएलाल-
!!!. उदय -२ बेटा
!v. रूप लाल -..टेकन..२ बेटा

B.
!नुजाइ यादव- बिकाउ...२ बेटा
!!. भुसाइ - रामदेव..३ बेटा

C. जीबछ यादव- बेकल-राम लोभित,...२ भाइ,
रामलोभित-उग्रेश यादव (चौकीदार),

D. लालचन-
!. परमेश्वर-
!!.जुगे-
!!!. पुलकित-
!v. महेश्वर-

E. निर्धन-३ बेटा...सीताराम




No comments:

Post a Comment